Rasa Egipcjan to temat fascynujący wielu, a w dzisiejszym artykule to właśnie na niej się skupimy – odkrywając ich historyczne korzenie i wpływy kulturowe.
Kiedy po raz pierwszy przyjechałam do Egiptu, dużo myślałam o kulturze, historii, a także o tak trochę zapomnianym przez turystów temacie, jakim jest pochodzenie mieszkańców tego kraju.
Niektórzy z nas chcą wiedzieć, jak klasyfikuje się mieszkańców tej tajemniczej ziemi faraonów – bo przecież Egipt, z jego piramidami, skarbami Tutanchamona i bogatą historią, jest krajobrazem, który intryguje i porusza intelekt.
Jakiej rasy są Egipcjanie?
Krótka odpowiedź: Egipcjanie są narodem o bardzo złożonym etnicznym pochodzeniu. Dziś mieszkańcy Egiptu są głównie pochodzenia semicko-hamickiego, co objawia się w bogatym składzie etnicznym kraju. Ich rasa, jeśli to określenie w ogóle ma w tym kontekście zastosowanie, obejmuje głównie ludność arabską, ale także genetyczne ślady dawnych Egipcjan, jak również wpływy innych kultur i narodów takich jak Grecy, Rzymianie, Nubijczycy oraz różne grupy afrykańskie i bliskowschodnie.
Artykuł powiązany: Czy Egipcjanie lubią Polaków?
Pochodzenie Egipcjan to nie tylko kwestia rasy, ale także skomplikowanej historii i wielokulturowości, która ukształtowała naród egipski. Ale po kolei.
Historia i mieszanka etniczna
W Egipcie historia zawsze była kluczowa dla zrozumienia teraźniejszości. Przez wieki ten kraj był świadkiem wielu inwazji, przewrotów i migracji.
Stary Egipt, o którym uczyliśmy się w szkole, to była tylko jedna epoka w tej długiej historii.
Egipcjanie, których teraz spotykasz na ulicach Hurghady czy Kairu, to potomkowie ludów, które przybyły tu i osiedli na przestrzeni tysięcy lat.
Egipt, jako jeden z kolebkowych regionów cywilizacji, przyciągał wielu. Byli tutaj Persowie, Grecy, Rzymianie a w średniowieczu – Arabowie, którzy przynieśli ze sobą język arabski i islam.
Następnie w XIX wieku Egipt wszedł w orbitę wpływów brytyjskich i francuskich, co sprawiło, że wiele osób z Europy zaczęło tu przyjeżdżać.
Przez wieki mieszkańcy Egiptu krzyżowali się z innymi grupami etnicznymi, przez co dzisiejsi Egipcjanie są naprawdę różnorodni genetycznie.
Badania genetyczne wskazują na mieszankę linii z całego regionu Bliskiego Wschodu, Afryki Północnej i bardziej odległych zakątków świata.
Można śmiało powiedzieć, że rasa w przypadku Egipcjan jest pojęciem płynnym i wielowątkowym. Bardziej adekwatne byłoby mówienie o skomplikowanej mozaice kulturowej i genetycznej, niż o jednolitej rasie.
Rasa Egipcjan, a wpływ na kulturę i tożsamość
Kiedy spacerowałam sobie po Hurghadzie i obserwowałam ludzi, to właśnie ta niesamowita różnorodność kulturowa rzucała się w oczy. Jest tutaj coś z tradycyjnego Egiptu, ale zarazem czuć wpływy muzułmańskie, a nawet echa europejskości.
To wszystko razem wpływa na tożsamość narodową Egipcjan, tworzy ich wyjątkową kulturę, której jestem świadkiem na co dzień.
Religia jest nieodłącznym elementem tej tożsamości. Większość Egipcjan to muzułmanie sunniccy, ale jest tu również spora społeczność koptyjska, będąca jednym z najstarszych chrześcijańskich wyznań na świecie. Obecnie te dwie społeczności razem kształtują obraz współczesnego Egiptu.
Kultura egipska, z jej unikalnymi zwyczajami, muzyką, sztuką i kuchnią, jest efektem tej wielowarstwowej tożsamości.
Nie bez powodu Egipt nazywany jest “Matką świata” (Um ad-Dunya) przez mieszkańców Bliskiego Wschodu – jego kultura wywierała i wciąż wywiera ogromny wpływ na cały region arabski.
Pytanie o to, jakiej rasy są Egipcjanie, otwiera drogę do zrozumienia, że tożsamość kulturowa i etniczna nie musi być zawężona do jednej definicji. To raczej jedwabisty gobelin, w którego skład wchodzą najróżniejsze nici.
Postrzeganie rasy w społeczeństwie egipskim
Żyjąc w Egipcie, również zauważyłam, że kwestia rasy definiowana jest tu nieco inaczej niż w Europie, a zwłaszcza w Polsce.
Egipcjanie zazwyczaj nie skupiają się na rasie, jak my to robimy. Tożsamość narodowa i przywiązanie do islamu często przysłaniają podziały etniczne.
Oczywiście, nie ma społeczeństwa wolnego od stereotypów czy uprzedzeń, natomiast w codziennej komunikacji międzyludzkiej Egipcjanie rzadko poruszają temat rasy czy etniczności.
Częściej mówi się tu o klasie społecznej czy statucie ekonomicznym.
Z perspektywy czasu mogę powiedzieć, że Egipt i jego mieszkańcy uczą tolerancji i otwartości. Postrzeganie ludzi przez pryzmat rasy wydaje się tu mniej istotne, niż jest to w wielu innych krajach.
Zrozumienie tak złożonej tożsamości jak egipska wymaga czasu i otwartości umysłu. To także przypomnienie, że pojęcie rasy jest w dużym stopniu konstruktem społecznym i nie zawsze odzwierciedla rzeczywistą, złożoną naturę ludzkich tożsamości.
Wnioski o współczesnym społeczeństwie egipskim
Podsumowując, mieszkańcy Egiptu to prawdziwy tygiel kulturowy, w którym spotkać można zarówno ludzi o jaśniejszej karnacji, przypominających Bliski Wschód czy Europę, jak i tych o ciemniejszej skórze, którzy są związani z głęboko afrykańskimi korzeniami.
Wszyscy oni są Egipcjanami, i to właśnie ta różnorodność sprawia, że Hurghada, Kair czy Luksor są tak fascynującymi miejscami do życia i odkrywania.
Odpowiadając więc na pytanie postawione na samym początku, z perspektywy Polski można by powiedzieć, że Egipcjanie są „mieszanką wielu ras”, ale może lepiej porzucić to sformułowanie i po prostu docenić bogactwo etniczne i kulturowe, którym oddycha ten stary, a jednocześnie ciągle młody kraj.
I pamiętajmy, że każde uproszczenie, choćby dotyczące rasy, nie odda w pełni obrazu tego złożonego społeczeństwa.
